E-belge Uyum Yazılımı Deneyimleri

Özet. Bu bildiride, elektronik ortamda düzenlenen belgelerin, e-Devlet alanında bir merkez komite tarafından belirlenen kurallara ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluğunun tespit edilebilmesi için bir uyum aracı önerilmektedir. Örnek bir çalışma olarak e-Devlet kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından düzenlenen, finansal sektörünü ilgilendiren eDefter projesi incelenmiştir. e-Defter projesi ile alakalı olarak, sözdizimsel kurallar GİB tarafından yayımlanmasına ve e-Defterlerin dayandığı uluslararası standart olan XBRL GL Spec2.1 taksonomisi esaslarının XBRL (Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili) İnternational tarafından belirlenmesine rağmen, mükelleflerin uymak zorunda olduğu resmi kuralların bir çoğu e-Defter oluşturma araçlarında eksiktir. Sadece GİB tarafından izin verilen verilen e-defter oluşturma araçlarını kullanan mükellefler için resmi bazı kurallar göz ardı edilmektedir. Eksik uyumun sonucu olarak, mükelleflerin vergi denetimi sırasında maddi cezalar ile karşılaşmaları muhtemeldir. Geliştirdiğimiz uyum aracı sayesinde, mükellefler aylık defterlerini göndermeden önce, bu aracı kullanabilirler ve defterin tüm olası e-Defter sözdizimsel kurallarına uyumluluğunu garanti etmiş olurlar. Böyle bir uyum aracı, önceden tanımlanmış sözdizimsel kurallara göre herhangi bir e-Belgenin doğruluğunu kontrol etmek için de kullanılabilir. İşlenmiş e-Defter belgelerinin boyutları çok büyük (200 MByte civarı) olduğundan, bu aracın geliştirilmesinde hız ve bellek açısından zorluklarla karşılaşılmıştır. Bu uyum aracının geliştirilmesinde XBRL biçiminde olan e-Defter belgelerini işlemek için Java, XSLT, XPath; rapor oluşumu için HTML5, JavaScript, Jquery gibi teknolojiler kullanılmıştır. Yapılmış olan performans testlerine göre, geliştirmiş olduğumuz e-Belge uyum aracı yaklaşık 2 dakika içinde 100MB boyutunda bir XBRL dosyasını işleyebilmektedir. Hız performansını arttırmak için Saxon kütüphanesinin Profiler’ı kullanılarak, geliştirilen XSLT araçları optimize edilmiştir. Üretilen çıktılar XML formatındadır ve benzer hataları aynı etiketler altında toplayarak bu çıktıların boyutları asgari seviyeye indirgenmiştir.